OÇİDEP (Otizmli Çocuklar İçin Davranışsal Eğitim Programı), bir Erken ve Yoğun Davranışsal Eğitim (EYDE) programıdır. Bu yaklaşım Lovaas tarafından UDA (Uygulamalı Davranış Analizi) temelinde geliştirilmiş ve bilimsel dayanağı en fazla olan programlardan biridir.
Yapılan araştırmalar, EYDE programlarının otizmi olan çocukların gelişimlerinde diğer uygulamalara kıyasla çok daha etkili olduğunu göstermiştir.
Haftada 30-40 saat EYDE eğitimi alan otizmi olan çocukların zihin ve dil gelişimlerinde ve uyumsal becerilerinde ilerlemeler olduğu belirlenmiştir. EYDE programları genellikle çocuğun kendi evinde yürütülmektedir.
Ancak özel eğitim okulu, normal okul vb. uygulamalar da bulunmaktadır. Programın önemli özellikleri şöyle sıralanmaktadır:
- Erken başlanması
- Yoğun olması
- Davranışsal Olması
- Kesintisiz ve Birebir Eğitim olması
Otizmi olan çocukların sorunlardan biri, akranlarının oynadığı oyunlara benzer oyunlar oynayamamasıdır. Bu nedenle otizmi olan çocuklara oyun becerilerinin öğretimi öncelikli hedeflerdendir. OÇİDEP programında taklit, eşleme ve alıcı dil becerilerinde belli bir ilerleme kaydedilmesiyle birlikte, oyun becerileri üzerinde çalışılmaya başlanır.
Çocuk bir beceride başarılı olduktan sonra öğretimin farklı kişiler tarafından, farklı araçlar kullanılarak ve farklı ortamlarda uygulanarak genellenebilir olması hedeflenmektedir.
OÇİDEP'te yer alan beceri alanları:
- Taklit becerileri: Tek-basamaklı taklit, iki basamaklı taklit, gömülü taklit
- Eşleme ve sınıflama: Üç ve iki boyutlu eş olan ve olmayan nesneleri eşleme, sınıfa göre eşleme, ayırma, sınıflama
- Alıcı dil: Tek ve iki basamaklı alıcı dil becerileri, jest destekli alıcı dil becerileri
- Adına tepki verme
- İfade edici dil: Jestsel, sözel ve görsel iletişim becerileri
- Ortak dikkat: Ortak dikkat girişimine tepki verme, ortak dikkat başlatma
- Tuvalet becerileri
- Soyunma-giyinme becerileri
- Beslenme becerileri
- Blok dizaynı
- Adı söylenen nesneyi ve eylemi belirleme
- İşitilen sesin kaynağını belirleme
- El becerileri: Çizim yapma, makasla kesme
- Kavramlar: Renk kavramı, şekil kavramı, zıtlık kavramı
- Akran etkileşimi
Öğretimde kullanılan temel davranışsal süreçler; sistematik pekiştirme, uyaran kontrolü, güdüsel işlemler ve genellemedir.
